Hipertansiyon

Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon) Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Yüksek tansiyon (hipertansiyon) damarların içerisindeki kanın damarların duvarlarına uyguladığı yüksek basınca denir. Bu basınç kalp tarafından yapılan pompalamaya ve kan damarlarının direncine bağlıdır. Kronik yüksek kan basıncı olan hipertansiyon, en yaygın tıbbi sorunlardan biridir. Hipertansiyon genellikle herhangi bir belirtiye neden olmaz ve her zaman erken evrelerde teşhis edilemeyebilir. Kalp krizi, felç, böbrek hastalığı ve diğer ciddi tıbbi sorunların önde gelen nedenlerinden biridir. Kan basıncı 2 rakamla kaydedilir. Sistolik basınç (daha yüksek sayı) kalbin vücuda kan pompaladığı kuvvettir. Diyastolik basınç (düşük sayı), kan damarlarındaki kan akışına olan direnci gösterir. Her ikisi de milimetre cıva (mmHg) cinsinden ölçülür.

Genel olarak:

• Yüksek tansiyon 140/90 mmHg veya daha yüksek olarak kabul edilir
• İdeal kan basıncının 90 / 60mmHg ile 120 / 80mmHg arasında olduğu kabul edilir
• Düşük kan basıncı, 90 / 60mmHg veya daha düşük olarak kabul edilir.

120 / 80mmHg ve 140 / 90mmHg arasında okunan bir kan basıncı, kontrol altında tutmak için gerekli adımlar atılmazsa, yüksek tansiyon geliştirme riski altında olunduğu anlamına gelebilir.

Hipertansiyon Belirtileri Nelerdir?

Hipertansiyonu olan çoğu kişi ancak rahatsızlıkları hasar verebilecek kadar ilerlediğinde semptomlar geliştirir. Birçok durumda, ilk hipertansiyon belirtisi ani bir kalp krizi veya inme ile sonuçlanabilir. Bu nedenle hipertansiyona genellikle sessiz katil denir. Hipertansiyon tansiyonun ne kadar yüksek olduğuna göre sınıflandırılır.

Sınıflandırmalar şunlardır;

1. Evre hipertansiyon: Sistolik basınç 130 ila 139 mmHg veya diyastolik basınç 80 ila 89 mmHg
2. Evre hipertansiyon: 139 mmHg’den yüksek sistolik basınç veya 89 mmHg’den yüksek basınç diyastolik

Prehipertansiyon, istenen aralıktan daha yüksek, ancak etiketli hipertansiyon için yeterince yüksek olmayan kan basıncını tanımlar. Prehipertansiyonda, sistolik basınç 120 ila 129 mmHg ve diyastolik basınç 80 mmHg’den azdır.

Prehipertansiyon ile evre 1 ve 2 hipertansiyon belirtileri nadiren görülür.

Belirtiler genellikle şunlardır;

• Ani baş ağrısı
• Baş dönmesi
• Burun kanamaları
• Bacak bölgelerinde şişlikler
• Mide bulantısı ve kusma
• Nefes darlığı
• Bulanık görme

Malign Hipertansiyon: Bu tip hipertansiyona ek olarak, hipertansif acil durum veya malign hipertansiyon adı verilen nadir, ciddi bir form vardır. Malign hipertansiyon, kan basıncı aşırı derecede yüksek olduğunda ve akut organ hasarı kanıtları eşliğinde teşhis edilir. Bu akut organ hasarı, aniden çok yüksek kan basıncına maruz kaldıklarında, çok düşük kanlanma veya kan damarlarının yırtılmasından kaynaklanır. Etkiler gözlerdeki kanamayı, böbrek yetmezliğini, kalp ritmindeki düzensizlikleri, kalp krizini, anevrizma rüptürünü veya inmeyi içerebilir.

Belirtiler şunlardır;

• Baş dönmesi
• Bilinç kaybı
• Göğüs ağrısı
• Nefes darlığı
• Görme değişiklikleri
• Yüz, kol veya bacaklarda zayıflık, uyuşma veya karıncalanma

Malign hipertansiyon her zaman tıbbi bir acil durumdur ve yoğun tıbbi bakım gerektirebilir.

Yüksek Tansiyon Nedenleri Nelerdir?

Kalbin ürettiği basınç, kanı, ileri doğru zorlar ve arterlerin elastik duvarlarını gerer. Kalp atışları arasında, kalp kası gevşerken, arter duvarları kanı vücudun dokularına doğru ilerleterek orijinal şekillerine geri döner. Hipertansiyon ile arterlerdeki basınç, sonunda kan damarlarına zarar verecek kadar yükselir. Hipertansiyonun nedenleri genellikle 2 genel kategoriye ayrılır.

Bunlar;

1. Bilinen bir nedeni olmayan primer hipertansiyon, ayrıca esansiyel hipertansiyon olarak da adlandırılır
2. Altta yatan bir tıbbi problemin neden olduğu ikincil hipertansiyon

Hipertansiyonu olan kişilerin büyük çoğunluğunda esansiyel hipertansiyon vardır.

• Primer Hipertansiyon: Primer hipertansiyonu daha fazla olası kılan bazı risk faktörleri vardır. Bunların çoğu, ilerleyen yaş, erkek cinsiyeti, obezite, yüksek kolesterol ve trigliserit seviyelerini içerir. Menopozdan sonra kadınların hipertansiyon geliştirmesi daha olasıdır. Hipertansiyon ayrıca aile öyküsü olan kişilerde daha yaygın ve daha şiddetlidir.
• Sekonder Hipertansiyon: Sekonder hipertansiyon böbrek hastalığından kaynaklanabilir. Ayrıca, uyku apnesi, aort koarktasyonu, böbrekleri besleyen kan damarlarının hastalığı, çeşitli endokrin bezi bozuklukları, oral kontraseptif kullanımı, sigara kullanımı, fazla alkol alımı,  anti-enflamatuar ilaçların (NSAID) sürekli halde kullanımı  ve antidepresan kullanımını da neden olabilir.

Bunlarla beraber çok aşırı tuz alımı birçok insan için hipertansiyon geliştirmede önemli bir faktördür.

Hipertansiyon Nasıl Teşhis Edilir?

Dinlenme sırasındaki kan basıncınızın sürekli olarak yükseldiği tespit edilirse, hipertansiyon teşhisi konulur. Bir tansiyon ölçümü, sistolik ve diyastolik kan basınçları olmak üzere iki sayıyla ifade edilir ve 120 mmHg / 80 mmHg veya daha basit olarak 12/8 olarak rapor edilir. Yüksek sayı, sistolik basınç, kalbin kasıldığı andaki arter içindeki basıncı temsil eder. Düşük sayıdaki diyastolik basınç, kalp gevşetilirken kalp atışları arasındaki arteriyel basıncı temsil eder.

Hipertansiyon Tedavisi

Basit yaşam tarzı değişiklikleri genellikle yüksek tansiyonu (hipertansiyon) azaltmaya yardımcı olabilir, ancak bazı insanların da ilaç alması gerekebilir. Doktor, hastaya, yaşam tarzınızda yapabilecek değişiklikler hakkında tavsiyelerde bulunur ve bazı tansiyon dengeleyici veya düşürücü ilaçlar verebilir. Ayrıca, bazı kan ve idrar testlerini gerçekleştirir. Tansiyonu yüksek olan herkesin sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri yapması tavsiye edilir. İlacın önerilip önerilmeyeceği hastanın, kan basıncı ölçümüne ve kalp krizi veya felç gibi sorunlara yakalanma riskine bağlıdır.

Tansiyonun sayısal değerine göre şunlar yapılır;

• Kan basıncı sürekli olarak 140 / 90mmHg’nin (veya evde 135 / 85mmHg’nin) üzerinde olmasına rağmen, diğer sorunların riskinin düşük olması  durumunda yaşam tarzınızda bazı değişiklikler yapılması önerilmektedir.
• Eğer kan basıncı sürekli olarak 140 / 90mmHg (veya evde 135 / 85mmHg) üzerinde ise ve diğer sağlık sorunlarına yakalanma riski yüksekse, yaşam tarzındaki değişikliklerin yanı sıra, kan basıncını düşürmek için ilaç alınması önerilecektir.
• Eğer kan basıncı sürekli olarak 160/100 mmHg’nin üzerindeyse, kan basıncını düşürmek için yaşam tarzı değişikliklerine ek olarak doktor tarafından bazı ilaçlar verilir.

Yüksek Tansiyon İçin Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Yüksek tansiyonu azaltmak için yaşam tarzınızda yapılabilecek bazı önemli değişiklikler vardır. Bu yaşam tarzı değişiklikleri kan basıncını birkaç hafta içinde düşürüp daha sağlıklı yaşam kalitesi sunar.

Yüksek tansiyon için yaşam tarzı değişiklikleri şunlardır;

• Tuz kullanımı olabildiğince azaltılmalıdır.
• Az yağlı, dengeli bir diyet, bol miktarda taze meyve ve sebze yüksek tansiyonun ciddi düzeyde düşmesini sağlar.
• Gün içerisinde egzersiz ve spor yapmak.
• Alkolü bırakmak kan basıncının düşmesini sağlar.
• Kilo vermek.
• Daha az kafein tüketmek.  Kafein en fazla kahve, çay ve kolada bulunur
• Sigarayı bırakmak.
• Geceleri en az 6 saat uyumak