Romatoid artrit, sadece eklemler ile kalmayıp birçok bölgeyi etkileyebilen kronik inflamatuar, bir hastalıktır. Bazı hastalarda, bu durum aynı zamanda cilt problemlerine, gözlere, akciğerlere, kalp ve damar yollarına kadar çok çeşitli vücut sistemlerine zarar verebilir. Oto immün bir hastalık olan romatoid artrit, bağışıklık sisteminin hastanın kendi vücudunun dokularına saldırdığında ortaya çıkar.
Osteo artritin deformasyonu ve probleminden farklı olarak, romatoid artrit, eklemlerin etrafını etkiler ve sonuç olarak kemiksel hastalık ve eklem yıpranması ile sonuçlanabilecek ağrılı bir şişmeye neden olur.
Romatoid artrit ile enflamasyon (iltihap), vücudun diğer bölgelerine de zarar verebilir. Yeni keşfedilen farmakolojik çeşitler tedavi yöntemlerini zenginleştirirken, ağırlaşmış romatoid artrit fizyolojik aksama nedeni olabilmektedir.
Romatoid Artrit Belirtileri Nelerdir?
Romatoid artrit belirtileri ve semptomları şunları içerir:
- Şişmiş eklemler
- Genellikle sabah uyanıldığında ve vücut bir süre hareketsiz kalmasının ardından daha kötüleşen eklem sertliği
- Yorgunluk, ateş ve kilo kaybı
- Hassasiyet
Romatoid artrit, ilk önce küçük eklemleri etkileme eğilimi gösterir. Bunlar özellikle el ve ayak parmaklarındaki eklemlerdir. Hastalık ilerledikçe, semptomlar genellikle el ve ayak bileklerine, diz ve diz kapaklarına, kol dirseklerine, kalça kemiklerine ve omuz etrafına yayılır. Çoğu durumda, belirtiler vücudun her iki tarafında aynı eklemlerde ortaya çıkar.
Romatoid artrit hastalarının yaklaşık %35-40’ı,sadece eklemsel problem yaşamaz. Birçok yapıyı etkileyebilir. Bunlar:
- Derisel mekanizmayı
- Göz ve çevresini
- Akciğer rahatsızlıklarını
- Kalp ve damar yollarını
- Böbrekleri
- Tükürük bezlerinin işleyişini
- Sinirsel dokuları
- Kemik iliklerini
- Kanları ve kılcalları
Romatoid artrit belirtileri ve semptomları şiddeti artarak değişebilir. Şişlik ve ağrı zamanla azalarak kaybolur. Daha sonra belirtiler şiddetlenir. Bu değişim alevlenmeler olarak adlandırılır. Zamanla, romatoid artrit eklemlerin hasarlaşmasına ve fizyolojisinin bozulmasına neden olabilir.
Romatoid Artrit Nedenleri Nelerdir?
- Romatoid artrit, bağışıklık sisteminin sinovyuma (eklemleri çevreleyen zarların astarına) saldırmasıyla ortaya çıkar.
- Ortaya çıkan enflamasyon (iltihaplanma) sinovyumu koyulaştırır, bu da eklem içindeki kıkırdak ve kemiği tahrip edebilir.
- Eklemin ana kaynağı olan tendonlar ve bağlar zayıflar ve gerilir. Zamanla eklemlerde simetrisizlik ve düzensizlikler başlar.
- Genler, romatoid artrite neden olmazken, hastalığa neden olabilecek çevresel virüs ve bakteri faktörlerine karşı daha duyarlı hale getirebilirler.
Romatoid Artrit Risk Faktörleri Nelerdir?
- Cinsiyet: Hastalığa yakalanma olasılığı erkeklere oranla kadınlarda daha fazladır.
- Yaş: Romatoid artrit yaşa bakmadan her koşulda başlayabilir, ama en çok 45 ve 65 yaşları arasında başlar.
- Aile öyküsü: Ailenin bir üyesinde romatoid artrit olması, diğer bireylerde hastalığın çıkma olasılığı fazladır.
- Sigara içmek: Hastanın, özellikle de hastalığın oluşum ve gelişimi için gensel bir uyuşmaya sahipse, sigara içmesi, hastalık riskini ciddi düzeyde artırır. Ayrıca sigara, birçok hastalığa davetiye çıkarır.
- Çevresel faktörler: Belirsiz ve iyi anlaşılmamış olsa da, çevresel faktörlerde hastalık riskini arttırabilir.
- Obezite: Aşırı kilolu ya da obez olan hastalarda, hastalığa yakalanma ve hastalığın gelişme riski çok yüksektir.
Romatoid Artrit Komplikasyonları Nelerdir?
- Osteoporoz riski: Romatoid artrit tedavisinde kullanılan bazı ilaçlarla birlikte, kemiklerin güçsüzlüne ve tahribatın daha yatkın hale gelmesine neden olan osteoporoz riskini artırabilir.
- Romatoid nodüller: Bu tarz nodüller genelikle dirsek ve basıncın en yüksek olduğu bölgede ve etrafında çıkar. Bu tarz nodüller akciğer, karaciğer veya herhangi bir bölgede de çıkabilir.
- Göz ve ağız kuruluğu: Romatoid artriti olan hastaların, bezelerin yanlış çalışarak gözlerindeki ve ağzındaki ıslaklığı azaltan bir hastalığa yakalanma olasılığı daha yüksektir.
- Enfeksiyonlar: Bu hastalıkta kullanılabilecek ilaç ve türevleri, vücudun dengesinde karışıklıklar çıkarabilir. Bunlar arasında bağışıklık sisteminin zayıflaması gelir. Bu da enfeksiyonlara davetiye çıkarır.
- Anormal vücut kompozisyonu: Vücut kitle endeksinde bozulmalara yol açabilir.
- Karpal tünel Sendromu: Hastalık, bilekleri etkiliyorsa, iltihaplanma, elin ve parmakların sinirlerini sıkıştırarak sendroma yol açabilir.
- Kalp sorunları: Hastalık, sertleşerek tıkanan artelleri tetikleyerek kalp hastalıklarına yol açabilir.
- Akciğer hastalığı: Hastalarda, nefes darlığına yol açabilecek iltihaplanma ve akciğer dokularında skarlaşma riski artabilir.
- Lenfoma: Romatoid artrit, lenf sisteminde büyüyüp gelişen bir kan kanseri türü olan lenfoma riskini artırır.
Romatoid Artrit İlaçlarını Hamilelik Sırasında Kullanmak Tehlikeli Midir?
Romatoid artrit ilaçlarının birçok türü, hamilelik sırasında gelişmekte olan anne karnındaki bebeğe zarar verebilir. Gebe kalmadan önce doktorla konuşmak gereklidir.
Farklı ilaç türleri farklı riskler taşır. Bazı ilaçlar doğum kusurlarına, bazıları ise düşük doğum riskine neden olabilir. Romatoid artrit için kullanılan bazı ilaçlarda, hamileler için yüksek tansiyon veya diyabet riskini artırabilir.
Romatoid Artrit Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Romatoid artrit için henüz net bir tedavi yoktur. Ancak son zamanlardaki bulgular tedaviye erken başlanıldığında, hastalık modifiye edici anti romatizmal ilaçlar olarak bilinen güçlü ilaçlarla, erken dönemde semptomlarda, azalmanın daha fazla olduğunu göstermektedir.
Doktor tarafından tavsiye edilen ilaç türleri, belirtilerin şiddetine ve romatoid artritin ne kadar zaman geçirdiğine bağlı olacaktır;
- NSAID: Nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar ağrıyı hafifletebilir ve iltihaplanmayı azaltabilir. NSAID’ler ibuprofen naproksen sodyum içerir. Yan etkiler arasında kulaklarda aşırı çınlama, mide hazımsızlığı, kalp artelleri sorunları, karaciğer ve böbrek hasarı olabilir.
- Steroidler: Kortikosteroid tarzı ilaçlar, semptomları azaltır. Eklem hasarını önlemeye başlar. Yan etkiler arasında kemiklerin deformasyonu ve şeker hastalığı bulunur. Doktorlar ani gelişen semptomları hafifletmek için kortikosteroid verip ardından ilaç kullanımını gün geçtikçe azaltabilirler.
- Hastalık modifiye edici antiromatizmal ilaçlar: Bu ilaçlar romatoid artritin ilerlemesini yavaşlatır. Eklemsel sorunların kalıtsal olabilecek sorunlardan korur. Yaygın DMARD’lar metotreksat tarzı etkenler içerir.
Bu ilaçlar ve türevleri, eklemsel ve dokusal tahribata sebep olan iltihaplanmayı ve bağışıklık sisteminin bazı kısımlarını hedef alır. Bu tür ilaçlar da enfeksiyon riskini artırır.
Romatoid Artrit Terapileri Nelerdir?
Doktor, eklemleri esnek tutmaya yardımcı olmak için hastaya egzersiz yapabilecek fiziksel veya mesleki terapistlere sevk edebilir. Terapist ayrıca hastanın günlük görevlerini yapmanın yeni yollarını önerebilir, bu da eklemler için daha kolay olacaktır. Örneğin, parmaklar ağrılıysa, önkolları kullanarak bir nesne almak gibi. Yardımcı cihazlar ağrılı eklemlerin, ağrısını azaltmayı kolaylaştırır.
Romatoid Artrit Cerrahisi Nasıldır?
İlaçlar eklem hasarını önlemez veya yavaşlatırsa, doktor hasarlı eklemleri onarmak için ameliyat düşünebilir. Cerrahi operasyon, eklemi kullanma yeteneğinin geri kazanılmasına yardımcı olabilir. Ayrıca ağrıyı azaltabilir ve deformiteleri düzeltebilir.
Romatoid artrit cerrahisi şu şekildedir:
Sinovektomi: İltihaplı sinovyumu çıkarmak için cerrahi (eklemin astarlanması). Diz, dirsek, bilek, parmak ve kalça üzerinde yapılabilir.
Tendon onarımı: İltihap ve eklem hasarı, eklemin etrafındaki tendonların gevşemesine veya yırtılmasına neden olabilir. Doktor eklemin çevresindeki tendonları cerrahi olarak tamir edebilir.
Ortak füzyon: Eklemi sabitleştirmek veya yeniden hizalamak ve ağrıyı hafifletmek için eklemi cerrahi olarak birleştirmek tavsiye edilebilir.
Eklem değiştirme: Eklem replasman ameliyatı sırasında, doktor, eklemin hasarlı kısımlarını çıkarır. Metal ve plastikten yapılmış bir protez yerleştirir.
Cerrahi kanama, enfeksiyon ve ağrı riski taşıyabilir.
Romatoid Artrit İçin Evde Neler Yapılabilir?
Hekimin önerdiği ilaçlar ile birlikte aşağıdakileri yapmak, belirtileri ve semptomları yönetmeye yardımcı olabilir:
Düzenli egzersiz: Ağır olmayan egzersiz, eklemlerin etrafındaki kasların güçlendirilmesine yardımcı olabilir ve hissedilen yorgunluğa karşı savaşmaya yardımcı olabilir. Egzersiz yapmaya başlamadan önce doktora mutlaka danışılmalıdır.
Isı veya soğuk kompres uygulama: Isı, ağrının hafiflemesine ve gergin, ağrılı kasları gevşetmeye yardımcı olabilir. Soğuk kompres, ağrı hissini azaltabilir. Soğuk kompres, ayrıca uyuşma etkisine sahiptir ve kas spazmlarını azaltır.
Rahatlama: Stresten ve sinirden uzak durarak kalite istirahat etmekte hastalığın semptomlarını giderir.
İletişim: 0212 530 58 00 – 444 22 72 – 0549 324 22 72 – 0542 510 22 72 – 0542 347 22 72 – 0541 320 94 00